20 a 26 de outubro de 2025

A Semana Europea para a Seguridade e a Saúde no Traballo (SESST), que se celebra cada ano no mes de outubro (semana 43 do calendario), é un dos puntos máis destacados de todas as campañas «Traballos saudables». Con centenares de actos de concienciación sobre a materia organizados no conxunto da UE e outros lugares do mundo, e dada a gran cobertura mediática que recibe dos medios de comunicación, a Semana Europea constitúe a oportunidade ideal para participar na campaña.

Organizada pola Axencia Europea para a Seguridade e a Saúde no Traballo (EU-OSHA) e os seus socios, cada Semana Europea ten como tema central o da campaña en curso e ten como obxectivo concienciar sobre a importancia dunha xestión activa e participativa da seguridade e a saúde no lugar de traballo. Para o período 2023-2025 o lema é Traballos seguros e saudables na era dixital.

De que trata?

As tecnoloxías dixitais, que avanzan máis rápido que ningunha outra innovación da nosa historia, transformaron a nosa sociedade e o noso día a día. A tecnoloxía dixital ofrece ás persoas traballadoras e ás empresas de todos os sectores maiores oportunidades, pero tamén expón grandes retos e riscos en termos de seguridade e saúde.

Segundo a enquisa ESENER 2019 da EU-OSHA, a gran maioría das empresas da UE integraron tecnoloxías dixitais nas súas operacións, e só o 6 % das empresas declaran non utilizar ningunha delas. A pesar do crecente uso de robots, computadores portátiles, teléfonos intelixentes e dispositivos vestibles, menos dun de cada catro lugares de traballo (24 %) da UE debateron sobre o posible impacto destas tecnoloxías na seguridade e a saúde das persoas traballadoras.

Destinada a sensibilizar, proporcionar recursos prácticos e reunir aos grupos de interese, a campaña «Traballos saudables» 2023-2025 está en consonancia co formulación «Visión Cero» da Comisión Europea para promover unha cultura de prevención. Tamén se basea na investigación levada a cabo pola EU-OSHA para a visión xeral da SST sobre a dixitalización 2020-2023. 

Oportunidades e riscos

A crecente dixitalización da economía e o uso das tecnoloxías dixitais no lugar de traballo ofrecen oportunidades para as empresas e o seu persoal, incluídas novas oportunidades para mellorar a SST:

• A automatización relega ás máquinas tarefas repetitivas, intensivas en man de obra e perigosas.

• A robótica e a IA apoian e substitúen ás persoas traballadoras en contornas de traballo perigosos.

• As tecnoloxías dixitais e as tecnoloxías que melloran o rendemento (por exemplo, os exoesqueletos) facilitan o acceso ao mercado laboral das persoas traballadoras desfavorecidas, como discapacitadas, os migrantes ou as que viven en zonas con escasas oportunidades de emprego.

• Unha mellor supervisión combinada con macrodatos permite intervencións máis oportunas e eficaces.

• As persoas traballadoras que poden traballar en casa conseguen unha mellora do equilibrio entre vida privada e vida laboral, flexibilidade e autonomía.

Os datos da enquisa OSH Pulse de 2022 da EU-OSHA mostran que as tecnoloxías dixitais utilízanse para controlar o ruído, as substancias químicas, o po e os gases na contorna de traballo do 19,2 % das persoas traballadoras europeas, así como para controlar persoalmente a frecuencia cardíaca, a tensión arterial, a postura e outras constantes vitais do 7,4 % das persoas traballadoras.

Os datos extraídos desta mesma fonte sinalan tamén que as persoas teletraballadoras teñen menos probabilidades de estar expostas á violencia ou ao abuso verbal por parte de clientes, pacientes, alumnos, ou ao acoso ou intimidación: as persoas teletraballadoras declaran estar expostas a violencia ou abusos verbais só no 7,9 % dos casos (15,7 % no total da poboación activa), xa que traballan sobre todo en empregos que implican unha interacción reducida con terceiros, e a acoso ou intimidación só no 4,4 % dos casos (fronte ao 7,3 % da poboación total), xa que o illamento social (mesmo de compañeiros e superiores) pode desempeñar un papel atenuante a este respecto. Cabe mencionar que é menos probable que as persoas que traballan en casa sinalen que lles falta autonomía ou sintan algunha influencia no seu ritmo de traballo ou os procesos de traballo (14,4 %) en comparación co conxunto global da poboación traballadora.

Tamén existen retos e riscos para a saúde e a seguridade no traballo derivados da aplicación de tecnoloxías dixitais no lugar de traballo:

• Seguimento dixital, perda de autonomía, aumento da carga de traballo e presión para lograr un determinado nivel de rendemento.

• Os postos de mando intermedio substitúense por algoritmos que asignan tarefas ao persoal e supervisan o seu rendemento.

• Perda do control do traballo, fragmentación dos postos de traballo en tarefas moi sinxelas que deben executarse de maneira uniforme, redución do contido do posto de traballo e descualificación dos postos de traballo.

• Illamento do persoal, aumento das interaccións virtuais e perda de apoio entre iguais.

• Decisións incorrectas ou inxustas sobre o persoal derivadas de procesos automatizados ou semiautomatizados que utilizan datos ou programas informáticos que conteñen erros.

• Sistemas de incentivos e penalizacións, e cualificación do rendemento das persoas traballadoras.

• Ausencia de responsabilidades claras en relación coa SST e a aplicabilidade do marco regulamentario vixente en materia de SST.

• Mobilidade, flexibilidade, dispoñibilidade vinte e catro horas ao día os sete días da semana e difuminación dos límites entre a vida laboral e a vida privada.

A enquisa ESENER de 2019 da EU-OSHA atopou evidencias de que o aumento do uso das tecnoloxías dixitais no lugar de traballo está vinculado a riscos psicosociais, como a présa dos tempos, a mala comunicación ou cooperación, a precariedade laboral e o traballo en quendas longas ou horarios irregulares.

Ademais, na enquisa OSH Pulse de 2022 da EU-OSHA realizada entre o persoal, as persoas enquisadas afirman que coas tecnoloxías dixitais traballan en soidade (44 %), senten máis vixiados no traballo (37 %), redúcese a súa autonomía no traballo (19 %), a velocidade ou o ritmo de traballo vénlles imposto (52 %) e a súa carga de traballo aumenta (33 %).

Os datos da enquisa OSH Pulse de 2022 da EU-OSHA mostran que as persoas que traballan en casa declaran experimentar un aumento da carga de traballo (33,2 %), da velocidade ou o ritmo de traballo que vén determinado polas tecnoloxías dixitais (61,2 %), do illamento social (56,8 %) e da presión de tempo ou a sobrecarga de traballo (46,9 %) con maior frecuencia que a poboación activa total.

Quen debe participar?

É importante ir máis aló dos bits e os bytes e situar ás persoas no centro do espazo de traballo dixital. Por este motivo, é esencial que todos traballen xuntos para previr os riscos no lugar de traballo relacionados coa dixitalización. A colaboración entre as empresas, o persoal directivo e as persoas traballadoras crea unha interpretación común do problema e conduce a melloras duradeiras.

Ao mesmo tempo, as empresas teñen a responsabilidade legal de garantir que os riscos do lugar de traballo avalíanse e controlan adecuadamente. A avaliación e prevención efectiva dos riscos require que as empresas e o persoal se manteñan ben informados e formados.

Ademais de dirixirse ás persoas traballadoras e ás empresas, o obxectivo da campaña é sensibilizar aos responsables das políticas e decisións nacionais e da UE encargados da lexislación, as estratexias e as accións.

A EU-OSHA tamén convidou a participar á comunidade técnica e de investigación en materia de saúde e seguridade no traballo, a deseñadores de software e industriais e a empresas emerxentes. A contribución de todos pode marcar a diferenza, por pequeno que pareza o esforzo!

Como poden xestionarse os riscos?

Podemos previr e xestionar os riscos relacionados coa crecente dixitalización do lugar de traballo. Isto é o que podemos facer:

• Adoptar un enfoque centrado no ser humano e de control humano.

• Garantir a igualdade de acceso á información por parte das empresas, o persoal directivo, as persoas traballadoras e os seus representantes.

• Consultar ás persoas traballadoras e aos seus representantes e conseguir que participen nas decisións tomadas en relación co desenvolvemento, a aplicación e o uso de tecnoloxías e sistemas dixitais.

• Manter a transparencia sobre o funcionamento das ferramentas dixitais e sobre as súas principais vantaxes e inconvenientes.

• Fomentar un enfoque holístico na avaliación das tecnoloxías dixitais e os seus efectos sobre as persoas traballadoras e a sociedade no seu conxunto.

Un enfoque inclusivo de «control humano» é clave para a transformación dixital. A IA e as tecnoloxías dixitais deben apoiar (pero non substituír) o control humano e a toma de decisións, ou a consulta e a participación das persoas traballadoras. O deseño, o desenvolvemento e o uso de sistemas dixitais de control humano permiten apoiar ás persoas traballadoras, á vez que deixan aos humanos o control. Isto garante que trazos como a compaixón, a empatía e a preocupación polas persoas traballadoras non se substitúan por decisións tomadas por un computador dixital.

As cuestións de seguridade e saúde tamén deben terse en conta na fase de deseño, implicando aos programadores e desarrolladores desde o principio. É igualmente importante fomentar a alfabetización dixital entre as persoas traballadoras e as empresas mediante a promoción da cualificación e o desenvolvemento de capacidades para as aplicacións dixitais. Isto permítelles comprender mellor os sistemas dixitais, así como os riscos e as oportunidades que xeran.

Áreas prioritarias

Cada área prioritaria da campaña abarca un tema específico relacionado coa dixitalización no lugar de traballo. Vai acompañada dunha ampla gama de materiais, como informes, follas informativas, infografías e estudos de casos.

Traballo en plataformas dixitais

Ofrece oportunidades aos traballadores se os retos abórdanse promovendo a transparencia algorítmica, a clasificación correcta dos traballadores e os traballadores.

A automatización das tarefas

Os humanos deben estar ao mando cando se utilicen sistemas baseados en IA para a automatización de tarefas, robots colaborativos e tecnoloxías asociadas.

O traballo a distancia e híbrido

Unhas políticas claras, a avaliación de riscos e as medidas preventivas poden crear unha contorna de traballo san e seguro, fóra das instalacións da empresa

A xestión das persoas traballadoras mediante a IA

Apoiar un enfoque centrado no ser humano, transparente, saudable e seguro, baseado na participación, a consulta e a confianza dos traballadores.

Sistemas dixitais intelixentes

Mellorar a SST se se xestiona dun modo transparente, fiable, empoderador e comprensible.

Eventos no marco da Semana Europea

En España, o Instituto Nacional de Seguridade e Saúde no Traballo (INSST), como Centro de Referencia da Axencia Europea, promove a realización de diferentes eventos no marco da Semana Europea, grazas á colaboración da RESST e a distintas organizacións que, ao longo do territorio español, participan na campaña contribuíndo a sensibilizar sobre a importancia de cada unha das campañas europeas, así como a proporcionar información sobre as actuacións necesarias para garantir lugares de traballo saudables.

O Instituto de Seguridade e Saúde Laboral de Galicia (ISSGA), membro da Rede Española de Seguridade e Saúde no Traballo (RESST) e, como órgano técnico da Xunta de Galicia en materia de prevención de riscos laborais, colabora tanto na realización como na difusión das actividades relacionadas con esta campaña.

En concreto, o ISSGA organiza e participa nas seguintes actividades:

 

Data	Modalidade /Lugar	Actividade	Título
21/10/25	Webinar	Xornada técnica	Intelixencia artificial, dixitalización e PRL: cara a traballos máis seguros e saudables na era dixital
23/10/25	Presencial Centro Issga_Pontevedra	Xornada técnica	Dixitalización do traballo: traballos seguros e saudables na era dixital

 

En relación coas áreas prioritarias da campaña deste ano, o ISSGA dispón de diversas campañas que serán obxecto de difusión durante esta semana:

Campaña “Emprego de dispositivos electrónicos portátiles”; a utilización prolongada e continuada destes equipos tamén pode facer que esteamos expostos a riscos adicionais, especialmente de tipo ergonómico, como os derivados da exposición a posturas forzadas e a movementos repetitivos ou a fatiga visual, polo resulta fundamental que a xestión actual da prevención de riscos laborais promova as boas prácticas nestas situacións.

A través da campaña de sensibilización do ISSGA “Teletraballa con Prevención” darase unha maior difusión ás recomendacións e as medidas preventivas máis apropiadas para desenvolver o traballo a distancia nas mellores condicións de seguridade e saúde.

Durante esta semana europea presentarase unha nova campaña, "Dixitalización do traballo: traballos seguros e saudables na era dixital", un documento técnico que aborda os riscos emerxentes asociados ás tecnoloxías dixitais no lugar de traballo e as medidas preventivas para garantir contornos laborais máis seguros e saudables. Entre os principais riscos destacan o tecnoestrés e a tecnoadicción, a tecnofobia, o aillamento social derivado do traballo remoto, a sobrecarga laboral e a inseguridade profesional. Ademais, o uso intensivo de ferramentas dixitais pode agravar problemas ergonómicos e psicosociais, e supón desafíos éticos en materia de privacidade e protección de datos.